illedelinux
Silver Sample
- Katılım
- 17 Nis 2021
- Mesajlar
- 853
- Çözümler
- 6
- İfade skoru
- 4.646
GNU/Linux'u yaşamak için önce onu kullanmak gerekir, önce kullanmak sonra yaşamak.
Peki, ikisi arasındaki fark nedir?.
GNU/Linux'a yeni adım attığınızda daha önce kullandığınız işletim sistemlerinde olan alışkanlığınızdan ötürü size yabancı gelecektir. Adeta bir çocuğun daha yeni alfabe ile tanışması gibidir. Bu nedenle ona ön yargıyla yaklaşma gibi bir haleti ruhiye içinde olabilirsiniz, size itici de gelebilir ama bu gayet normaldir.
İlk tanışmadan sonra şayet okuldan kaçmazsanız alfabeyi bir-iki kurulumda öğrenmiş olursunuz. Alfabeyi öğrendikten sonra artık onu hecelemeye ve ardından okumayı sökmeye başlarsınız.
Burada sizin öğretmeniniz olmayacaktır. GNU/Linux ve siz başbaşasınız. Böyle bir durumda eliniz, ayağınız karışacak zanedersiniz. İşte burada GNU/Linux'ta olan öğretici güç devreye girecek ve şaşkınlıkla birlikte onu çorap söküğü gibi kavramaya başlayacaksınız. Çünkü GNU/Linux kullanıcıyı kendi kaderine terk etmez, nerede yanlış yaptığınızı, işin doğrusunu size aynı bir kibar hanım gibi anlatır. Burası size pek inandırıcı gelmeyebilir ama elinize kalem ve defter karşılığı gelen uçbirimi aldığınızda karşınızda bir canlı varmış gibi davrandığına bizzat şahit olacaksınız.
Buraya kadar geldiyseniz en önemli sınavı başarıyla geçerek onu kullanmış oldunuz. Bu aşamayı geçen kullanıcıları şimdiden tebrik ve takdir ederim.
Artık onu yaşama vakti geldiğine kendiniz karar vereceksiniz. Nasıl olsa eksilerini, artılarını gördünüz. Nerede ne yapmanız hakkında temel bilgiyi aldınız. Şimdi sıra özgürlüğün tadını çıkarmaya geldi. Burada "Altı-üstü bir işletim sistemi" diyebilirsiniz, bu da normaldir ama özgür yazılımın size sunduğu bir derya bir denizin içine daldığınızda aslında onu yaşadığınızın farkına varacaksınız.
Bu önsözden sonra sıra onu pratiğe dökmeye geldi. Anlatımım başlıklar şeklinde ilerleyecektir. Referans bir anlatım düşündüğüm ve kolay bulunması için her bölüm içinde numaralandırma olacaktır.
İLK ADIM
-1-
İlk adımda ne yapmalıyım?
Yazımda belirttiğim gibi size yabancı geleceğini düşünerek hemen vazgeçmeyin, ona ve kendinize şans verin. İlk denemeler itici gelse bile başka zaman yine deneyin. Bir-iki denemede aslında zor bir şey olmadığını göreceksiniz ve bu size ilham olacaktır.
İlk adım olarak alttaki bağlantıdan Linux Mint, MXLinux, Manjaro, Ubuntu, Fedora, KDE Neon, Kubuntu, Xubuntu, openSUSE dağıtımlarından birini veya bir kaçını indirmekle yola koyulun.
İlle de GNU ve Linux
Bu dağıtımlar yeni gelenler içindir ancak eski bilgisayarlar için değil. Eski bilgisayarınız varsa buradan İlledelinux arkadaşımızın dağıtım sürümlerinden tercih edebilirsiniz.
-2-
İSO dosyasının sağlamlık kontrolünü yapın
İSO dosyasının sağlam inip-inmediğini öğrenmek için önce dosyayı indirdiğiniz yerden 32 karakterli md5 bilgisini alın. Alttaki bağlantıdan veya md5 doğrulamak için başka yazılımı indirin. Yazılıma indirdiğiniz dosyayı gösterin. Yazılımın verdiği sonuç ile İSOyu indirdiğiniz yerden aldığınız sonucu karşılaştırın. Birebir aynısı ise sağlam inmiştir, aynısı değilse o İSO dosyasını kesinlikle kullanmayın, yeniden indirin.
MD5 mutlaka doğrulayın
-3-
İSO'yu USB'ye yazdırın
Alttaki bağlantılardan indireceğiniz yazılımların biri ile İSO'yu USB'ye yazdırın.
Rosa Writer
Rufus
-4-
BİOS'u ayarlayın
İSO dosyasını USB'ye yazdırdıysanız USB takılı vaziyette bilgisayarı yeniden başlatın. BİOS ekranı geldiği anda F2, F10, Delete veya daha başka tuşların biriyle BİOS'a girin. BİOS'un Boot sekmesinden USB'yi alt-üst tuşlarla en üste alın. F10 tuşuyla kaydedin, kaydetmenizle yeniden başlayacaktır.
KURULUM
-1-
GNU/Linux dağıtımları genelde canlı oturuma sahiptir. Daha kurmadan aynı kuruluymuş gibi insanların denemesi için yapılan ortama canlı ortam denir.
Canlı ortamda denedikten sonra kurmaya karar verdiyseniz, sistem menüsünden "Gparted" veya "Disk" adlı yazılımlardan hangisi varsa onu çalıştırın. Yazılım arayüzünden kurulum için 25 GB'den az olmamak şartıyla istediğiniz boyutta bölüm ayırın. Ayırdığınız bölümü ext4 formatında biçimlendirin. 250-500 MB arasında bir bölüm daha ayırın. O bölümü de "Esp bayrağı ve Efi formatı" şeklinde belirterek biçimlendirin ve yazılımı kapatın.
-2-
Sistem kurucusu genelde masaüstündedir, masaüstünde değilse panelde veya sistem menüsünde bulunur. Genelde adı "Install" olarak belirtilir.
Kurucuya daha önceden disk aracı ile ayırdığınız bölümü gösterirsiniz ve o bölümü bu eğri çizgi "/" ile işaretlersiniz. Eğri çizgi kök (root) dizin demektir. Sistemi kök dizine kurduğunuzda sistemdeki bütün dosyaları güvence altına almış olursunuz. Sizden başkası o dizinde hiç bir şey yapamaz. Yani daha kurulum aşamasında sisteminiz sizden başkasına geçit vermez. Kurucuda bir isim ve parola atadıktan sonra da kurulum için gerekli tuşu tıklarsınız. Kurulumlar ortalama 15-20 dakika arasıdır. Kurulumun bittiğini gösteren uyarı geldikten sonra yeniden başlatırsınız ve USB'yi çıkarırsınız.
ÖZELLEŞTİRME
-1-
GNU/Linux dağıtımlarında genelde bütün sürücüler kurulu gelir, ayrıca sürücü kurmanız gerekmez. Bazı durumlarda Nvidia gibi ekran kartları için özgür olmayan yani sahipli yazılım gerekebiliyor. Onun dışında sürücü için bir şey yapmanız gerekmiyor. Özgür olmayan Nvidia gibi sürücü ihtiyacı duyduğunuzda hangi dağıtımı kurduysanız onun veya onun tabanı olan dağıtımların sayfalarında ya da GNU/Linux paylaşımları yapan kişisel veya sosyal sitelerden yararlanabilirsiniz.
-2-
Masaüstünde, panellerde, yazılımlarda gördüğünüz simgeleri beğenmezseniz alttaki bağlantıdan zevkinize göre simge indirip sisteme kurabilirsiniz. Ayrıca pencere arayüzlerinin görünümü ve rengini kendi zevkinize göre değiştirebilirsiniz. Bunun için de en alttaki bağlantıdan tercih ettiğiniz arayüzü indirebilirsiniz.
İkon simgeleri kurulumu çok kolaydır. İndirdiğiniz simgeler bir arşiv dosyasındadır. Arşiv üzerine sağ tık ile dizini çıkarın. Çıkardığınız dizini /home/kullanıcı-adı/.icons adlı dizine taşıyın. Ardından sistem menüsünden genelde Görünüm adlı yazılım ile simgeyi belirleyebilirsiniz.
Pencere arayüzleri görünümü ve rengi için benzer işlem yapılır. Görünüm için indirdiğiniz arşiv üzerinden sağ tık ile dizini çıkarın. Çıkardığınız dizini /home/kullanıcı-adı/.themes dizinine taşıyın. Yine "Görünüm" adlı yazılımdan değiştirin. Şayet .icons ve .themes adlı dizinler yoksa bu dizinleri > sağ tık > Dizin oluştur sekmesinden kendiniz oluşturun.
İkon
Tema
Ayrıca benim çalışmam olan ikon temayı da kullanabilirsiniz.
-3-
Paneller genelde sabit olmaz, panelin üzerinde sağ tık seçenekleri ile alta, üste, sağa, sola alabilir veya gizleyebilirsiniz. Gizlediğiniz panelin üzerine fare ile geldiğinizde görünür, fareyi çektiğiniz gizlenir.
GNU/Linux ortamında bunlar ve sayısız özelleştirme seçenekleri var. Bunları zamanla daha iyi öğrenir ve ilerde hayalizdeki gibi yapabilirsiniz.
Bu anlatımı ilk adım için olduğundan kafa karıştırmamak adına mümkün olduğunca kısa ve öz anlatmaya çalıştım. Daha ötesinde sizin kendi becerileriniz önemlidir. Daha doğrusu, GNU/Linux'u kullanmaya değil, yaşamaya başladığınızda onun sonsuz özellikleri ve aynı keza sizin sonsuz hayalleriniz bütünleşecektir. Kolay gelsin ve başarılar.
Son düzenleme:
