Rehber Temel Diksiyon Rehberi

Herkese merhaba!
Bu konuda bildiğim temel diksiyon kurallarından bahsedeceğim.

1-Ulama
Konuşmanın akıcılığı açısından önemlidir. Ünsüz harfle biten kelimeden sonra ünlü harfle başlayan bir kelime geliyor ise birinci kelime sonraki kelimeye bağlanarak okunur.
Örnekler:

1. "Kurye paketi hızlı teslim etmek istedi." cümlesinde "teslim etmek" kelimelerini okurken ses hecesi şu şekilde olmalıdır: "tes-li-met-mek"
2. "Hem ahilik bu değil midir?" cümlesinde "hem ahilik" kelimelerini okurken ses hecesi şu şekilde olmalıdır: "he-ma-hi-lik"
3. "çay içmek" kelimelerinin ses hecesi "ça-yiç-mek" şeklindedir.

2- "ğ" görevi
Türkçede "ğ" sesi yoktur. 1.sınıfta "ıııı" diye öğretirlerdi ama yanlış. "ğ" harfi yanındaki harfi uzattırır ve bunu yaparken de bu uzatmayı ton değiştirerek yaptırır.
Örnekler:

1. Ağaç kelimesinin sesi: Aaç
2. Yağmur kelimesinin sesi: Yaamur
3. Ağıt kelimesinin sesi: Aaıt

Türkçe yazıldığı ile aynı okunan bir dil değildir. Buna aşağıda açıklık getirdim.

3- Bazı harflerin okunuşu

Hakan ismini ele alalım. Eğer Türkçe yazıldığı ile aynı şekilde okunan bir dil olsaydı bu ismi Hakan şeklinde okumalıydınız. Ama biz bu ismi "Haakan" şeklinde okuyoruz.
Hulusi ismini ele alalım. Bu isimde de -eğer öyle olsaydı- Hulusi diye okumalıydınız. Ama biz bu ismi "Hul(uu)si" şeklinde okuyoruz. Parantez içindeki u'lar yumuşak u'dur.
Canım ve canlı kelimelerinin ses farklarına bakalım. Canım kelimesini okurken "ca" ekinin sesi kapalı bir okuyuştur. Canlı kelimesine baktığımızda "can" ekinin okuyuşunda açık bir a vardır. Ağzınızı açık şekilde yaparak açık "a"yı "canım" kelimesini okurken kullanın. Garip olacaktır.
Açık a kapalı a diğer harfler içinde geçerlidir.

4-Bazı seslere dikkat

Bazı kelimelerin okunuşu

"yapacak" kelimesini okurken olduğu gibi okumak yanlıştır. Doğru okunuşu "yapıcak"şeklindedir.
"yapacağını" kelimesine bakalım: "yapıcaanı" şeklinde okumak doğru olur.
"olacak" kelimesi "olucak" şeklindedir.
"dışarıda" kelimesi "dışarda" şeklinde okunmalıdır.
"gelecek/geleceğini" kelimeleri "gelicek/geliceini" şeklinde okunursa doğru olmuş olur.


a'daki ton değişimi olan bazı kelimelere bakalım.

"saat kelimesi okunurken saat şeklinde okunmaz. "sa-at" şeklinde iki heceye ayırarak okunmalıdır. Daha da iyi anlamanız için
"inşaallah" kelimesine bakalım. Bazı din hocaları -duymuşsunuzdur- inşa-Allah şeklinde okurlar. Bu doğru okuyuştur. Sadece iki heceyi okurken beklemeyin. Direk bağlayın. O a'ların farkını hissettirin. Maşaallah içinde aynısı geçerlidir.
"maalesef kelimesinde de maa diye okurken o a'larda bir ton değişikliğine gidiniz.
"saadet" kelimesi de aynı şekil: "sa-adet" olarak iki ses hecesine ayrılarak okunur. Sadece -biraz daha hızlı konuşuyorsanız- iki ses hecesi arasındaki beklemeyi kısa çok kısa tutun.

5-Nefese dikkat

Çok hızlı veya yavaş nefes almayın. Akışına bırakın. Rahatlayın. Heyecan yapmayın. Doğru nefes doğru ses getirir! Yazın bunu bir kenara! Konuşurken nerede durmanız beklemeniz gerektiğini bilmeniz gerekir. Nefesi ona göre ayarlayın. Konuşurken bağırmayın. Sesiniz kuvvetli olsun ama bağırmayın. Kelimeler arasında -konuşmak yerine- sanat yapmaya başladığınızda akıcı ve etkileyici bir şekilde konuşabilirsiniz. Bu nefes konusuna biraz daha detayı "Hitabet" konusunda vereceğim.



Eksikler olmuş olabilir, mazur görün. Zaten sırf bu kurallara dikkat etseniz bile konuşmanızda iyileşme olacaktır.

Sağlıcakla kalın!

 

[AsLegolas]

Devamı gelse çok güzel olur, faydalı olmuş.

 

[365]

“Ğ” farklıdır diye düşünüyorum. Senin söylediğin “şapka“ gibi bir şey. Mesela “ağaç”ı, “ğ” olmadan okumaya çalışınca; üç “a” kullanmış gibi saçma bir ses çıkıyor. “Ğ” ise diğer harfler gibi bağlantıyı yumuşatıyor. Dilimiz için bayağı gerekli bir harf. Ki zaten onu kullanmamaya çalışırken bile kullanıyoruz denebilir

 

[Linux Forever]

“Ğ” farklıdır diye düşünüyorum. Senin söylediğin “şapka“ gibi bir şey. Mesela “ağaç”ı, “ğ” olmadan okumaya çalışınca; üç “a” kullanmış gibi saçma bir ses çıkıyor. “Ğ” ise diğer harfler gibi bağlantıyı yumuşatıyor. Dilimiz için bayağı gerekli bir harf. Ki zaten onu kullanmamaya çalışırken bile kullanıyoruz denebilir

Zaten o uzatmayı tek düze tonda yapmamalısın. Ufak ton değişikliği gerekir.

 

[365]

Zaten o uzatmayı tek düze tonda yapmamalısın. Ufak ton değişikliği gerekir.

E tabii, hiçbir harf zaten aynı şekilde okunmaz. Yazı dili ayrı bir şey denebilir lakin bir de konuşma diline bakınca neredeyse kullandığın her sözcükte “ğ” var çünkü harfleri birbirine uyumlu hale getiriyor diye düşünüyorum.

 

[Linux Forever]

E tabii, hiçbir harf zaten aynı şekilde okunmaz. Yazı dili ayrı bir şey denebilir lakin bir de konuşma diline bakınca neredeyse kullandığın her sözcükte “ğ” var çünkü harfleri birbirine uyumlu hale getiriyor diye düşünüyorum.

Zaten ben ğ harfini silin demiyorum. ııı diye okumayın diyorum.