Hepinize merhabalar Silicone halkı, bugün ikinci el bir laptop alırken dikkat edilmesi gereken şeylere değineceğim. Özellikle sıfır laptop almanın gittikçe imkansızlaştığı şu dönemler de bazı kişiler ikinci el laptoplara yönelebiliyor. Lakin ikinci el pazarı takdir edersiniz ki dolandırıcı ve ölücü kaynıyor. Piyasası 1000 TL olan ürünü 2000 TL'ye satan mı dersiniz, hiçbir sorunu yok denmesine rağmen sorunları olan cihazlar mı dersiniz daha var da var. O yüzden bununla ilgili bir rehber yapmak şart oldu. Başlamadan önce bu rehberin maksimum 3000 TL baz alınarak hazırlanacağını belirteyim. Mümkün olduğunca düşük bütçeler için yapacağım bu rehberi. Ve bu yüzden maksimum sınırı 3000 TL belirledim. Ama dediklerimi 5000 TL'ye kadar olan bütçeler içinde sayabilirsiniz. 5000 TL üstünde zaten sıfır cihazlar var mis gibi. İkinci el bakmaya değmez yani.
- 1. İşlemci -
Özellikle ikinci el cihaz alırken en önemli konulardan bir tanesi de işlemci. Diyelim ki maksimum 3000 TL'lik bir bütçeniz var. Ve bir cihaz almak istiyorsunuz. Bu bütçede AMD'nin mobil işlemcilerine kesinlikle bakmayın. Genellikle sarı sitede falan 2500 TL'ye AMD'nin A serisi işlemcili laptopları oluyor.
Ve bu işlemciler tek kelimeyle rezaletler. Birçok açıdan rakibi Intel'in kendisine rakip olarak üretilen işlemcileri tarafından tokat manyağı yapılmaktadır. Çekirdek sayısı yüksek olan A serisi işlemciler bile kötü. Çünkü bu sefer de TDP ve diğer özellikler bakımından zayıf kalıyorlar. O yüzden mümkün olduğunca uzak durun ikinci elde bu işlemciye sahip cihazlardan. Ki bu işlemcinin bulunduğu cihazlar da GPU falan da felaket oluyor.
Peki 3000 TL gibi bir bütçede hangi işlemcilere bakmalıyız? Tabii ki Intel tarafına bakmalıyız. Intel günümüz de her ne kadar AMD'ye kıyasla rekabette biraz geri kalsa da, AMD'nin Ryzen öncesi çıkardığı çoğu işlemcinin kötü olduğunu bir kez daha belirtelim. Intel tarafında daha sağlam rakipleri var. Böyle bir bütçede i3, i5 ve i7 işlemcili cihazlar bulunabiliyor. Burada önemli olan kullanım amacı. Saf internet için i3 yeterli. Multimedya ve ara sıra oyun için i5 yeterli. Eğer yüksek performans ve güç istiyorsanız da i7 yeterli. Bu bütçeler de sakın Celeron ve Atom işlemcili cihazlara bakmayın. Çünkü rezaletler. Neden rezalet olduklarını belirtmeme gerek yok sanırım. Intel'in fakirler de Intel alsın kafasıyla ürettiği ve hiçbir adamakıllı özellik bulunmayan işlemciler.
Şimdi gelelim nesil meselesine. Kesinlikle 1. nesil i3, i5 ve i7 işlemcilere bakmayın. Güç tüketimi ve performans konusunda sıkıntılı işlemciler. Ki bu işlemciler UEFI bile desteklemiyor. Yani SSD taksanız da UEFI olmadığı için çok iyi bir performans alamayacaksınız. Bu işlemciler artık tamamen ömürlerini doldurdular. 1. nesil i7 bile çok iş yapamaz artık. Bu bağlamda minimum 2. nesil Sandy-Bridge ve üstü işlemcili cihazlar bakın.
Özellikle 2. nesil ve sonrasında gelen UEFI desteği sayesinde SSD takarsanız performans konusunda bir sıkıntı yaşamazsınız. Lakin 2. nesil işlemciler her ne kadar UEFI desteklese de, her anakart UEFI desteği vermiyor. Misal benim cihazım da UEFI var. Sandy-Bridge işlemcim var ayrıca. Ama misal Pavilion DV6 gibi cihazlar da UEFI desteği yoktu. Yani hatırladığım kadarıyla bazı DV6 modellerinde böyle bir destek yoktu. O yüzden sakata gelmemek adına 3. nesil Core işlemcili cihazlara bakın. Ayrıca HP Pavilion'dan uzak durun. Bu dönemler de çıkan Pavilion serisi cihazlarında ısınma sorunları vardı. HP'nin berbat cihazlar ürettiği dönemler kısaca. O yüzden HP'den uzak durmanızı öneriyorum.
Gelelim U serisi meselesine. Yine Celeron ve Atom gibi bu işlemcileri görünce kaçın. U serisi işlemciler maalesef çok iyi performans sergileyemiyorlar. Eğer oyun falan da oynayacaksınız uzak durun. M veya QM bakın bu durumda ama U serisi işlemci bakmayın. Sadece saf internet için U serisi işlemci tercih edilebilir mi diye soracak olursanız... Yani... Ben yine tercih etmem. Windows üzerinde çok sağlıklı çalışmıyorlar ve soğutma konusunda da o kadar düşük TDP'ye rağmen ısınıyorlar. Ki bu cihazlar da üretici fan bile koymuyor genellikle. Ya da böyle dandik küçük bir fan koyuyor. O yüzden M veya QM serisi işlemci almaya özen gösterin. Ve işlemci faslını artık geçelim. Çünkü baydı.
@fryzen hocamın isteği üzerine bir şey daha eklemek istiyorum son kez. 4 çekirdek aşağısı ve tekli çekirdek performansı düşük işlemcilerden de uzak durun. Günlük kullanımda sorun yaşatması muhtemel performans anlamında.
- 2. RAM -
Burası da işlemci kadar dikkat edilmesi gereken bir kısım. Çünkü alacağınız cihazın RAM'lerinde herhangi bir hasar olup olmadığını ve fiyatına kıyasla değip değmediğini bilmek lazım. Öncelikle diyelim ki şöyle i7 2. nesil veya 3. nesil hem de QM serisinden bir işlemciye sahip cihaz buldunuz. Ama bakıyorsunuz ki RAM miktarı 4 GB. Fiyatı da diyelim ki 2900 TL. Bu durumda o cihazı almayın. Çünkü 2900 TL'ye 4 GB RAM'li cihaz alınmaz. İşlemciye kıyasla değmeyecek bir masraf kendisi.
Eliniz de çıkma 4 GB RAM varsa bile almamanızı öneriyorum. Çünkü QM serisi i7 işlemciye sahip cihazlar genellikle zamanında 6 GB veya 8 GB RAM ile satılmış oluyorlar. Eğer işlemci i3 veyahut i5 ise, 4 GB RAM varsa ve fiyat 2200-2300 civarı ise belki tahammül edilebilir 4 GB RAM'e. Lakin i7 bir cihazda, üstelik QM veya MQ serisinden bir cihazda 4 GB RAM varsa uzak durun. O cihazlar 8 GB RAM ile satılıyordu çünkü genellikle. Bu da satan kişinin RAM'lerden birisini bozmuş olabileceği ya da çıkartmış olabileceği anlamına geliyor. Bu hususa dikkat edin o yüzden. RAM konusu sizin tercihinize bağlı. Lakin ben 8 GB RAM'li cihazlara bakmanızı öneriyorum minimum. 4 GB RAM günümüz de Windows 10 ve oyunlar için biraz yetersiz kalıyor.
- 3. GPU -
Bu konu yine dikkat edilmesi gereken konulardan birisi. Özellikle ikinci elde GPU'su arızalanmış fazlaca cihaz var. Buna rağmen fahiş fiyatlardan satışa koyulabiliyor bu cihazlar. Diyelim ki alacağınız bu 3000 TL'lik cihazda en azından Valorant, Minecraft, LOL ve CS:GO tarzı oyunları oynamak istiyorsunuz. Bu durumda harici GPU olmayan cihazlardan uzak durun. Intel'in iGPU'ları bu işlerin üstesinden gelemez. Peki gelelim GPU'nun nasıl olacağına. Öncelikle en az 1 GB VRAM olmalı. Hatta 2 GB ve üstü olursa bu bahsettiğim basit oyunların VRAM ihtiyacını fazlasıyla karşılayacaktır. İkincisi ise GPU'nun yaşı olacak. 9-10 yıllık bir GPU ise oyun işini boşverin. NVIDIA tarafında 9-10 yıllık GPU'lara destek bitti. AMD'yi bilmiyorum.
Bu GPU'ları önceki sahibinin de kullandığını düşünürsek artık yıpranmak üzere olabilir. Yani ileride lehim arızası vermesi olası. Ayrıca oyun performansı da pek iç açıcı olmaz. Misal GT-540M var diyelim cihazda. Bu GPU'yu ben de kullanıyorum ve artık yetersiz bir GPU. GT & GTX 500 serisi GPU'lar şu an oyun performansı açısından çok iyi durumda değiller. Aynı şekilde 600 serisi de iyi durumda değil. Bu bütçede de zaten bu serilerin üst seviye grafik kartlarını bulmak zor. Misal GTX 560M falan bulmanız pek olası değil. Bulursanız 700 serisi ve üstü NVIDIA GPU'ya sahip cihazlara bakın. Hatta 800 serisi ve üstü olursa daha iyi olur. Tabii 820M gibi GPU'lara bakmayın. 820M'in sürücü desteği Fermi olduğu için kesilmişti.
Kısaca oyun işi yaş maalesef. Ama ara sıra yukarıda ki bahsettiğim oyunları oynamak istiyorsanız kesinlikle 1 GB VRAM ve üstüne sahip GPU arayın. Ve mümkün olduğunca 500 serisinin üstünde olsun. Fermi olmayan NVIDIA kartları tercih etmeyin. AMD tarafında genellikle bir sürücü sıkıntısı var. Windows 8.1 için çıkmış sürücüler var hep. Windows 10 için olanlar da 2015 yılında çıkmış. O yüzden bu bütçelerde NVIDIA tarafından bir GPU'ya sahip cihaz almak daha mantıklı. Ama yine de dediğim gibi çok yormayın GPU'yu. Önceki sahibi mutlaka onunla saatlerce oyun oynamış olabilir çünkü. Yani GPU yaşlı olduğu için arıza verme ihtimali de yüksek olacaktır. Ayrıca almadan önce GPU'nun sağlamlığını kontrol edin. Eğer görev yöneticisinde falan üzerinde ünlem varsa almayın. Ayrıca GPU ısıl işlem görmüşte olabilir. Bu durumda satıcının iade alıp almayacağına dair güvenceniz olması adına da piyasayı iyi araştırın. Sonra elinizde GPU'su bozuk bir cihaz kalmasın.
- 4. Ekran -
Alacağınız cihazın ekranını mutlaka kontrol edin. Ölü piksel, siyah gölge, beyaz leke ve kristal dağılması gibi durumlar varsa uzak durun. Satıcıdan ekranın yakında çekilmiş fotoğraflarını isteyin ve ölü piksel testi yapmasını isteyin. Eğer satıcı ile aynı şehirdeyseniz gidip bir bakın cihaza. Bu tür durumlar varsa zaten biliyorsunuz ne yapacağınızı.
Uzak durun. Ekran masrafıyla uğraşmayın. Ölü pikseller yıllarca sabit kalabildiği gibi, büyüyebilir de ileride. Sakat işler.Ekran çözünürlüğü ile alakalı çok bir yorum yapamayacağım. Zira bu bütçelerde 1366x768'den öteye gidemiyor çözünürlük genellikle. 1600x900 çözünürlüğe sahip bir laptop bulursanız ve diğer özellikleri de iyiyse kaçırmayın derim. 1366x768'den iyidir. Ayrıca ekranın görüntü kalitesine de dikkat edin. Böyle çamur gibi ve boğuk bir görüntü varsa yine mümkün olduğunca tercih etmeyin. Ekran kalitesi önemli.
- 5. Kozmetik -
Alacağınız cihazın kozmetiğine de iyi bakın. Özellikle eğer alacağınız cihazı satan sizinle aynı şehirdeyse gidip bir gözünüzle görün cihazı. Cihazın kasasında çatlaklar, tornavida izleri, menteşelerinde sıkıntı var mı yok mu öğrenin. Menteşelere çok dikkat edin özellikle. Menteşeleri hasarlı cihazlardan uzak durun. Vida yuvalarını da kontrol edin. Eğer vida ve yuvasında aşınma varsa o cihaz defalarca açılmış olabilir. Yani içerisi açıldıysa GPU'su ısıl işlem görmüş olabilir, içerisinde ki bir parça değişmiş olabilir, anakartı değişmiş olabilir ve daha birçok şey olmuş olabilir. Satıcıdan da bu konuda bilgi isteyin. Çok hafif kozmetik kusurları varsa ve çalışmasına engel teşkil etmiyorsa gerisi size kalmış. Ben rahatsız olmam açıkçası hafif kozmetik kusurlardan. Ama rahatsız olabilecek arkadaşlar olabilir. O yüzden bu konuya dikkat edin. Eğer cihazı gidip göremeyecek durumdaysanız satıcıdan cihazın fotoğraflarını isteyin. Ama net ve detaylı şekilde olsun fotoğraflar.
- 6. Kronik Sorun -
Gözünüze kestirdiğiniz modeli iyi araştırın. İnternet üzerinden o model ile ilgili geçmişte yapılan yorumları ve incelemeleri okuyun. Kronik sorunu olup olmadığını bilmeniz önemli. Çünkü bilmeden kronik sorunlu bir modeli almanız hiç iyi olmayacaktır. HP'nin Pavilion serilerinde kronik ısınma sorunu var mesela. Buna dikkat edin. HP Pavilion almayın. DV6 gibi serilerinden Cin görmüş gibi kaçın. Ek olarak soğutma sistemini de kontrol edin. Cihazın soğutma sistemi zayıf ise almayın. Özellikle yaz aylarında o soğutma sisteminin faydasını görüyorsunuz. Ama soğutma sistemi berbat olan cihazlar yazın yanarlar. O yüzden bu hususa da dikkat edin.
- 7. Depolama Birimleri -
Cihazı satın almadan önce satıcıdan HDD'ye bir Bad Sector testi yapmasını söyleyin. Ayrıca SMART verilerini de isteyin. Bad Sector testinde herşey yeşil ise ve SMART verilerinde de "Reallocated Sector Count" ve "Current Pending Sector" parametrelerinde sorun yoksa gönül rahatlığıyla alabilirsiniz. Tabii çalışma saati de önemli. Disk eğer böyle 5000-10000 arası bir çalışma saatine sahipse almayın. Çünkü o disk yıllardır çalışan ve yaşlılıktan bozulma emareleri göstermesi olası bir disk olabilir.
Eğer cihazda SSD varsa da yine SMART verilerini ve Bad Block testlerini isteyin. SSD'nin sağlık değerini ve ne kadar veri yazılıp yazılmadığını kontrol edin. SSD'nin marka modelini de öğrenin. Kronik sorunlu olduğu bilinen bir SSD varsa, cihazı alınca mutlaka değiştirin. Tabii bütçeniz elveriyorsa.
- 8. Param Güvende İsteyin -
Sahibinden üzerinden alacaksanız mutlaka param güvende ile satın alın. Param güvende sayesinde dolandırıcılık tarzı olayların önüne geçilmiş olunuyor. Ürün elinize geçene kadar paranız satıcıya aktarılmıyor. Eğer ürün sorunluysa satıcıya paranın gönderilmesini onaylamayarak 2 gün içerisinde iade edebiliyorsunuz ürünü. Kurumsal bir firmadan ürün alınca 14 güne kadar çıkıyor iade hakkınız. Yani mutlaka dikkat edin buna başka bir şehirden ürün alacakken. Satıcı eğer param güvende açmamışsa açmasını talep edin. Açmayı reddederse de almayın o ürünü. Param güvende ile satılan ürünlere bakın özellikle.
Letgo'dan cihaz alacaksanız almayın. Önermiyorum. Elden alacaksanız sorun değil. Ama Letgo'dan başka bir şehirden laptop almayı düşünüyorsanız ben önermiyorum. Tercih size kalmış. Letgo'da ki satıcılar çok güvenilir değil. Param güvende gibi şeyler de yok. Elden alacaksanız Letgo kullanılabilir. Burası size kalmış yine.
- 9. Uyanık Olun -
Bu kadar şeyden sonra en önemlisi tabii ki uyanık olmak. Satıcının sizinle konuşma şekline dikkat edin. Kaba saba böyle çok bilmiş gibi konuşuyorsa sessizce terk edin ortamı. Piyasa da ederinden fazla fiyatlara satılan 1. nesil i3, i5 ve i7 cihazlardan uzak durun. Casper, HP ve Exper almayın. HP'nin Pavilion serisinden uzak durun özellikle. Casper ve Exper'den ise yine Cin görmüş gibi kaçın. Cihazları iyi araştırın. Ve en önemlisi yukarıda da yazdığım gibi param güvende olmasına dikkat edin.
| Kapanış |
Evet, bir rehberin daha sonuna geldik. Bu rehberde ikinci el laptop alırken nelere dikkat edilmesi gerektiğine değindim. Eğer yanlış olduğunu düşündüğünüz kısımlar varsa veya eklenmesini istediğiniz bir nokta varsa yazarsanız sevinirim.
Son bir öneri olarak ben laptop almanızı pek önermiyorum. Klişe bir laf olacak ama oyun oynayacaksanız APU sistem veya Xbox Series S daha mantıklı. En azından APU sistemde ileride bir ekran kartı takıp yolunuza bakarsınız. Ama bu ikinci elden alacağınız cihazlar hem yaşlı hem de çok oyun oynatmaz öyle. Yeni nesil oyunları oynayamazsınız en basitinden. Xbox Series S'de alınabilir sadece oyun oynamak istiyorsanız. Yanına da internet için iş görecek bir cihaz alıp keyfinize bakabilirsiniz. Bir sonra ki rehberde görüşmek üzere, hoş çakalın. PossibleTurco™ 2021
Son düzenleme:
